Zmiana zakazu prowadzenia pojazdów – blokada alkoholowa
Zakaz prowadzenia pojazdów jest jednym ze środków karnych przewidzianych w Kodeksie karnym (art. 39 pkt 3 k.k.). Skazanie osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji jest fakultatywną przesłanką orzeczenia ww. zakazu (art. 42 § 1 k.k.). W niektórych sytuacjach orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych jest obligatoryjne. Dzieje się tak w przypadku skazania za przestępstwo określone w art. 178b k.k. lub art. 180a k.k., a także w art. 244 k.k., jeżeli czyn sprawcy polegał na niezastosowaniu się do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Zgodnie z art. 42 § 2 k.k. sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, art. 174 lub art. 177. Sąd orzeka także zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 lub jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami (art. 42 § 3 k.k.). W razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach określonych w zdaniu poprzedzającym, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych sąd orzeka dożywotnio.
Mimo orzeczonego środka karnego, o którym mowa w niniejszym artykule, istnieje jednak sposób na wcześniejsze uzyskanie możliwości prowadzenia pojazdów. Taką możliwość daje nam m.in. art. 182a § 1 k.k.w., zgodnie z którym: jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 Kodeksu karnego przez okres co najmniej 10 lat, sąd może orzec o dalszym wykonywaniu tego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową, o której mowa w art. 2 pkt 84 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.z 2020 r. poz. 110, 284, 568, 695, 1087 i 1517), jeżeli postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Wobec powyższego, pierwszym warunkiem zmiany zakazu prowadzenia pojazdów jest wykonywanie tegoż zakazu przez określony, minimalny okres (co najmniej połowa bądź co najmniej 10 lat – w przypadku zakazu dożywotniego). Kolejnym warunkiem jest pozytywna prognoza kryminologiczna w zakresie bezpiecznego prowadzenia pojazdu przez skazanego. Innymi słowy, sąd dokonuje oceny, czy postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Warto dodać, że ocenie sądu nie będą podlegały okoliczności związane z przestępstwem jakie popełnił skazany, bądź okoliczności dotyczące życia sprawcy przed dopuszczeniem się czynu przestępczego.
W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia, sąd wydaje postanowienie o zmianie sposobu wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.